Focus op slagvaardigheid is de titel van het nieuwste akkoord. Het had ook Krokus van geloofwaardigheid kunnen heten. Dat klinkt poëtischer; krokus rijmt op focus en past goed bij het voorjaar. Bovendien doet het evenmin recht aan de inhoud van het programma.

1. Slagvaardig?
Op zich is met slagvaardigheid een goede term gekozen. Maar wie ruim twee maanden nodig heeft om met een coalitieprogramma te komen dat sterk lijkt op dat van twee jaar geleden, geactualiseerd en aangevuld met door anderen geopperde ideeën is zelf toch niet slagvaardig begonnen. De nieuwe coalitie dringt aan op voortvarendheid ten aanzien van een groot aantal projecten zoals Centrum en de verkeersafwikkeling daarvan, het spoorwegtracé, het nieuwe zwembad, centrale huisvesting, cultuurhistorisch ankerpunt, Waspikse Haven en buurthuis Besoyen. Mag ik het CDA, Gemeentebelangen en de 8K erop wijzen, dat dit projecten zijn waarvoor zij als meerderheid van de coalitie met hun wethouders al jaren verantwoordelijkheid dragen. Moet ik dit beschouwen als een brevet van eigen onvermogen of krijgt het demissionaire college alsnog en nogmaals een veeg uit de pan? De coalitie durft al te spreken van een definitieve locatie voor de Jongerenaccommodatie te Vrijhoeve, terwijl de tijdelijke er nog steeds niet is.
Over slagvaardigheid gesproken, door het kiezen voor een andere locatie ten behoeve van het nieuwe overdekte zwembad, namelijk aan de noordzijde van het Hoefsvengebied - een idee van de VVD - , terwijl de raad zich heeft uitgesproken voor de huidige locatie, zal tot aanzienlijke vertraging leiden. Het combineren van centrale huisvesting met het cultuurhistorisch ankerpunt zal het proces van voorbereiding, besluitvorming en uitvoering een stuk complexer maken en daardoor tot vertraging leiden.

2. Financiën en speerpunten
Verder worden de nieuwe speerpunten niet financieel onderbouwd. De financiële paragraaf is rechtstreeks gekopieerd uit de begroting 2004. Alle coalitiepartijen aanvaarden de programmabegroting 2004 en de meerjarenramingen. Dat is inclusief GroenLinksaf, terwijl deze fractie drie maanden geleden zich niet akkoord heeft verklaard.
Moet ik aannemen dat de speerpunten spoorwegtracé, minimabeleid en overdekt zwembad alleen kunnen worden betaald uit financiële meevallers? Of is de beoogde wethouder die verantwoordelijk is voor de middelen + het grondbedrijf en die tot voor kort altijd heeft geroepen geen verstand te hebben van financiën van mening dat de gemeente Waalwijk geld genoeg heeft en wil hij opgebouwde vermogens aanspreken?
De raad heeft in meerderheid bij de begroting voor 2004 de bezuiniging van het Rijk één op één doorvertaald in het minimabeleid. Van enig sociaal beleid was toen nog weinig te merken. Een soortgelijke opmerking kan worden gemaakt ten aanzien van de sociale woningbouw. Eind december is de Huisvestingnota vastgesteld. Toen zijn meerjarenafspraken gemaakt over betaalbare woningen en huisvesting voor senioren. Dat lijkt niet erg geloofwaardig. Ik ben benieuwd wat de slagvaardigheid van het nieuwe college op deze terreinen moet gaan inhouden.
Het spoorwegtracé is tijdens de onderhandelingen in 2002 nog op de valreep op aandrang van de ChristenUnie in het coalitieprogramma gekomen. Toen vonden CDA, Gemeentebelangen, de 8K en ABLB dat in deze bestuursperiode een eerste fase het maximum was.

3. Cultuur
De coalitiepartijen roepen de andere fracties op om ook hún bijdrage te leveren aan goede verhoudingen tussen het college en de raad en tussen de raadsfracties onderling. Hoe zo ook? De allereerste alinea is al een valse start. Namelijk, daar waar gesproken wordt over de bestuurlijke impasse die ontstond door een breuk in de coalitie. De werkelijkheid is dat de bestuurlijke impasse ontstond toen de wethouders geen verantwoording wilden afleggen over de overschrijding van het IBOR-krediet, de te late ontdekking hiervan en het te lang achterhouden van informatie. Zij traden en bloc af, nadat de raad door middel van twee moties min of meer het vertrouwen in hun functioneren opzegde. Dus het bestuurlijk probleem was er al vóór de breuk in de coalitie. Overigens is het opmerkelijk dat van 'breuk' wordt gesproken, terwijl de VVD er gewoon uit is gezet, waarna GroenLinksaf en Werknemersbelang verraad pleegden door achter de rug van de oppositiepartners een intentieverklaring te tekenen. En dan roept de coalitie iedereen op tot respect!? Is het uit respect dat noch de SGP noch de ChristenUnie zijn benaderd om toe te treden tot de coalitie? Is het uit respect dat twee oud-wethouders die zelf hun portefeuille ter beschikking hebben gesteld, worden voorgedragen voor benoeming, terwijl in het akkoord met geen enkel woord wordt gerept over de actieve informatieplicht? Is door een andere coalitiesamenstelling het vertrouwen van de raad in hun functioneren teruggewonnen? Is het een teken van respect als zonder overleg door de coalitie een bijeenkomst wordt gesaboteerd van het fractievoorzittersoverleg waar juist een aantal punten op de agenda staan over de onderlinge verhoudingen en manier van werken.

In het programma staat één vet gedrukte zin: Geen duellisme maar dualisme dat tot een meerwaarde voor het democratisch functioneren van het bestuur zal leiden. Misschien dat kan worden aangegeven waarom van duellisme wordt gesproken. Bedoelt u daarmee dat voortaan geen machtspolitiek zal worden gevoerd? Ook zou ik willen weten wat de coalitie onder dualisme verstaat. Als ik een analyse mag geven van de ontstane problemen en de afgelopen twee jaar overzie, dan moet ik constateren dat de beheersing van taken en processen door het college en de toepassing van de beleids- en beheersinstrumenten te vaak niet de gewenste kwaliteit had. De raad heeft daarover een aantal keren indringend gesproken, waarbij de coalitie bij monde van het CDA - een groot deel zweeg - optrad als de echo van de oppositie, maar daaraan geen consequenties verbond. Dat is de sfeer tussen raad en college en tussen partijen onderling niet ten goede gekomen.
Een ander minpunt was de slechte beantwoording van de vragen door het college. Voorstellen werden nauwelijks inhoudelijk verdedigd, ook niet door de coalitiepartijen die vaak meehuilden met de anderen. Dualisme houdt voor ons in, (1) meer afstand tussen het college en de raad en (2) meer debat op inhoud tussen de fracties. De inhoud en niet de macht hoort bepalend te zijn, dat leidt tot stabiliteit en daarbij hoort niet een club van ja-knikkers die op voorhand de voorstellen van het college steunt na eerst eensgezind in het verborgene de angels eruit te hebben gehaald.

Voorzitter, inhoudelijk krijgt het programma op veel punten de steun van de ChristenUnie; daarvoor lijkt het genoeg op dat van 2002. Toch leeft bij ons de vraag wat de betekenis is van dit akkoord, want wij hebben twijfels over de slagvaardigheid, de financiële haalbaarheid en de intentie om met elkaar te gaan voor kwaliteit in de politiek, in het gemeentebestuur van Waalwijk. Zijn het slechts maar mooie woorden op papier, terwijl het er in feite alleen om gaat dat er een college komt dat zijn gang kan gaan met onvoorwaardelijke steun van een dichtgetimmerde coalitie?